2 نفی وانکار اصلی همراه با نداشتن حرمت نفس

2 نفی وانکار اصلی همراه با نداشتن حرمت نفس

– عدم احساس شرم و خجالت از آنچه که هستم. یعنی من بخاطر هر چه که مربوط به من است و آنچه که هستم و آنچه که دارم خجالت نمی­کشم و شرمنده نیستم. من از سن و قد و وزن و سواد و هوش و خانواده و پدر و مادر و اتومبیل و خانه‌ام خجالت نمی­کشم. بنابراین روزی که شما خود را دوست دارید و خوب می­دانید چیزی که خجالت‌آور باشد نه در شما وجود دارد و نه از آنِ شماست. در حالی‌که کسی که ماجرای اول که خوب بودن و خواستنی و دوست داشتنی بودن را رد و نفی می‌کند معلوم است از صدها چیز در زندگیش خجالت می­کشد یا اگر الآن خجالت نکشد بعداً خجالت کشیده و شرم خواهد داشت.

همچنین شاید الآن از ظاهر و زیبایی­تان خجالت نمی­کشید اما وقتی سالخورده شدید خجالت می‌کشید، و یا از توان و نیرویی که اکنون دارید خجالت نمی­کشید اما وقتی که ناتوان شدید خجالت می­کشید. بنابراین کسی که خود را دوست ندارد و خواستنی و دوست داشتنی نمی­بیند حتماً در یک زمینه‌هایی از آنچه هست و از آنچه که دارد خجالت می­کشد.

2- احساس اضطراب و نگرانی در ارتباط با دیگران. یعنی هراس اجتماعی خودش را می‌تواند کم و بیش در ما نشان دهد. یعنی روزی که من خوب نیستم، شما هم نیستید و اگر خواستنی و دوست داشتنی نیستم شما هم نیستید. معلوم است که دنیا، دنیای خطرناکی است و جهان، جهان وحشت است و جهانی است که همه می­خواهند به نوعی از من استفاده و سوءاستفاده کنند یا در شرایط خاص حتی به مرگ و نابودی من فکر می­کنند. در یک چنین جامعه­ای است که ماجرای مرگ‌خواهی برای این و آن مطرح است و این نشانه زنده بودن و امنیت و آرامش نیست. بلکه نشانه وحشت طغیان‌زده­ای است که به دلیل تأیید اجتماعی به این شکل و فرم در آمده و چه بسا در میان جوامع و مردمان مختلف معمول و مرسوم نباشد و معنایی نداشته باشد.

اما برای یک عده­ای که در عمق وجودشان، خوب نبودن و خواستنی نبودن و شرم و خجالت از آنچه که هستند را دارند، این مایه را پیدا می­کنند که از دیگران وحشت داشته باشند و اگر فرصتی و جرئتی پیدا کنند این وحشت را بصورت خشم و کینه و تنفر نسبت به دیگران ابراز می­کنند.

بنابراین اگر شما فرد شرمنده و خجالت‌زده­ای هستید به این معنا که شما از آنچه که هستید و دارید، خجالت می­کشید باید مطمئن باشید شما خودتان را خوب نمی­دانید و خود را خواستنی و دوست داشتنی هم نمی­بینید. اگر شما کسی هستید که نگاه و نظرتان درباره دیگران این است که آنها خطرناک هستند و باعث زحمت و رنج و گرفتاری شما هستند باید مطمئن باشید که علاوه بر این‌که خود را خوب نمی­دانید، خودتان را خواستنی و دوست داشتنی نمی­دانید و دیگران را نیز این چنین نمی­بینید. بنابراین پایه‌های این موضوع گرچه با هم متفاوتند ولی کاملاً در هم در آمیخته‌اند.

تفاوت بین شرم و حیا

شرم سمی یا شرم مسمومدر مقابل شرم مسموم چیزی به اسم شرم سالم وجود دارد که به عنوان کم‌رویی هم شناخته می­شود. در زبان فارسی معادل شرم مسموم، شرم و خجالت است ولی معادل شرم سالم، حیا می­باشد. حیایی که با مفهوم زندگی همراه است.

بنابراین شما قرار است به‌عنوان یک انسان حیا داشته باشید اما شرم و خجالت نداشته باشید. مفهوم حیا که مفهوم زندگی است به معنی داشتن پوست روانی است. یعنی همان‌طور که من با پوست فیزیکی و پوستی که بدن من را در بر می­گیرد سالم هستم و زندگی می­کنم حیا هم پوست روانی من می­باشد. یعنی همان‌طور که من اجازه نمی­د­­هم کسی از پوست من بگذرد من قرار نیست که از پوست کسی بگذرم، چون موجب آزار و درد و زخمی کردن و حتی مرگ او می­شود.

فردی که حیا دارد اجازه نمی‌دهد کسی به حریم روانی او تجاوز کند و به حریم روانی دیگری هم تجاوز نمی‌کند. بنابراین مفهوم شرم و خجالت با مفهوم حیا دو پدیده کاملاً متفاوت و حتی متضاد هستند. پس انسان باید حیا داشته باشد اما شرم و خجالت خیر.

مفهوم داشتن حیا این است که من از شما پرسشی نمی­کنم که شما را ناراحت کند. به طور مثال من هرگز به شما نمی‌گویم که چرا ازدواج نکردی، چون با چنین سئوالی به حریم، حقوق و حرمت شما تجاوز کرده‌ام. فرقی نمی‌کند که انگشتم را در چشم یا چاقویی در بدن شما فرو کنم. بسیاری از مردم کشورهایی که به حیا رسیده­اند پرسش، نظر یا توصیه‌ای درباره آنچه که هستید به شما نمی‌کنند و کاری به مسائل شخصی شما ندارند.

سید حسن ساداتیان