عزت نفس یا حرمت نفس چیست و چگونه تقویت می شود؟
عزت نفس یا حرمت نفس چیست و چگونه تقویت می شود؟
یک احساس ،درک یا باور درونی تقریبا ثابت و پایدار مبتنی بر واقعیت نسبت به ارزش وتوانمندی خود است.
حرمت نفس پایین همچون ترازو یا خط کش درونی است که با ان خود را ارزیابی کرده و می سنجد وبر اساس ان حس ،فکر و رفتار می کند.تمامی افراد به درجاتی د ارای حرمت نفس هستند(مثبت وخوب یا منفی وبد) و یک فرد با حرمت نفس مثبت و بالا دارای ویژه گیهای زیر است:
*خود را با ارزش و دوست داشتنی می داند.
*از زندگی لذت می برد و خود را لایق خوشبختی دانسته و در رسیدن به آن تلاش می کند و میداند که دست یافتنی است.
*همانی است که می خواهد باشد ( از آنچه هست راضی و خشنود است ولی در جهت بهتر شدن تلاش می کند).
*با خود در جنگ ستیز است نه با دیگران.
*بر اساس مقایسه ومسابقه عمل نمی کند،بلکه سعی می کند برای خود خوب باشد نه رکورد دیگران بلکه رکورد خود را بشکند.
*در حل مشکلات قابلیت و توان تفکر منطقی دارد.
*در ارتباط با دیگران راحت و بدون اضطراب است و کاری را که می داند درست است بدون ترس ودلهره وتجاوز به حقوق دیگران انجام میدهد.
*مسئولیت زندگی خویش را بدون رنجاندن و به زحمت انداختن وتوقع از دیگران ،به عهده گرفته وبدون عذر وبهانه اوردن ونالیدن با مشکلات روبرو میشود.
*در عین استقلال وعدم وابستگی ،پذیرای کمک کردن و کمک گرفتن بوده و منت گذاری نمی کندو سپاسگذار وقدردان است.
*همواره به دنبال فعالیت و چالشی نو و رو به جلو است (بر اساس عقل و منطق وبا پشتوانه احساسات وعواطف).
*به توانمندی ها وموفقیت خود می بالد و ارج می نهد ولی دچار غرور وتکبر نمیشود.
*از احقاق حق خود از هیج تلاشی گریزان نیست ولی در عین قدرت وتوانمندی بخشنده نیز هست.
افزایش عزت نفس
اعتماد بنفس و احترام به خود عبارتی نام آشناست که با رشد و پیشرفت زندگی در چند سال تازه بیشتر مورد عنایت قرار گرفته و خوشبختانه کمک بسزایی هم در التیام و بهبود شخصیت و سطح زندگی اشخاص کرده است.
تا پیش از تعریف و توصیف اعتماد بنفس و احترام به خود اکثرا از نقصان آن در زندگی رنج برده ایم و علت آن فقط ناآگاهی بوده است.
نمونه مادری که منحصرا به علت ناآگاهی با چند جمله ساده فرزندش را بی اعتماد بنفس و احترام به خود بار میآورد و بهای سنگینی را به دوش او میاندازد، نمونه قضاوتهای نابه جا و افراطی مان، نمونه خودتخریبیها یا اضطراب و نگرانی اجتماعی که لحظهای رهایمان نمیکند و چیزهای دیگر که منحصرا چون کسی به ما نگفته، نمیدانیم.
ولی امروز در مجاور همه آگاهی هایی که داریم قرار است تحولی در زندگیمان انجام شود زیرا اثر افزایش اعتماد بنفس و احترام به خود شاید در لحظه اول به چشم نیاید ولی خوبست. بدانید کمبود آن تقریبا ریشه اغلب مشکلاتمان خواهد بود.
اعتماد بنفس و احترام به خود و اعتماد بنفس بسیار به همدیگر نزدیک هستند به شیوهای که اغلب اوقات کنار یکدیگر معنا میشوند ولی تفاوتهای آنها به شکل جالبی قابل توجه است.
افزایش اعتماد بنفس و احترام به خود = راه میان بر به منظور بهترشدن جایگاه خودمان در زندگی
افزایش اعتماد بنفس و احترام به خود در حقیقت نوعی ارتقاء شخصیت است هم چنین قسمت مهمی از عواطف درونمان را دربر میگیرد.
ناتانیل براندن جمله معروفی دارد که میگوید:
افزایش اعتماد بنفس و احترام به خود کمک میکند تا بتوانیم خودمان باشیم هم چنین هنگام بروز چالش یا شرایط سخت این اعتماد بنفس و احترام به خود است که وارد میدان میشود و گزینش میکند که حالا باید چه کاری انجام بدهیم.
چنانچه اعتماد بنفس و احترام به خود لازم داشته باشیم تصمیم عاقلانهای میگیریم.
این یک نیروی درونی است که به ما شجاعت میدهد تا خود واقعیمان باشیم و اینگونه است که جایگاه بالاتری را همواره ازان خودمان خواهیم کرد.
از سمت دیگر، اعتماد بنفس و احترام به خود پایین، بطور کامل برعکس عمل میکنند.
شک و تردید وجودمان را فرا میگیرد و احساس میکنیم از پس چالشها برنمیآییم زیرا به میزان مکفی خوب نیستیم.
شاید دائم خودمان را با بقیه سنجش کنیم.
برایمان دشوار است که از کسیکه حقیقتأ لیاقتش را دارد تعریف کنیم.
وقتی اعتماد بنفس و احترام به خود پایینی داشته باشیم، احتمال دارد باور کنیم که قادر به رسیدن به آرزوهای خود نیستیم و حتا امکان دارد باور کنیم که لایق داشتن رویا و نامطلوبتر از آن همین زندگی کنونی هم نیستیم.
گرفتار تشویش و استرس اجتماعی و هیجانی میشویم و کارهایی انجام میدهیم که دیگران هم باور کنند لیاقت شرایط فعلی را نداریم.
بطور معمول، روانشناسان اعتماد بنفس و احترام به خود پایین را علت خیلی از معضلات شخصیتی و ذهنی میدانند، زیرا اعتماد بنفس و احترام به خود پایین میتواند باعث پیدایش هریک از اختلالهای زیر باشد:
اضطراب و نگرانی اضطراب، غمگینی یکسره، خصومت، شرم، خجالت، تنهایی و کمبود خودباوری
اعتماد بنفس و احترام به خود دو جنبه دارد:
- حس کارآمدی
- ارزش
مجموع این دو، اعتماد بنفس و احترام به خود را بوجود میآورد که نتیجه آن پذیرفتن شرایط فعلی است.
در این وضعیت فرد احساس شایستگی میکند و میپذیرد لیاقت یک زندگی خوب را دارد، حال آن که دیگران هم میتوانند در کنارش زندگی خوبی را تجربه نمایند.
افزایش عزت نفس: حس کارآمدی
زمانیکه شما حس کنید به میزان مکفی توانایی و یا انرژی انجام کاری را دارید احساس کارآمدی خواهید داشت.
ولی این حس در موارد خاص بوجود میآید.
موارد خاص وقتی اتفاق میافتد که انجام کار مورد نظر برای شما از ارزش بالایی برخوردار باشد.
همه ما بی شک در چند زمینه توانایی لازم را داریم ولی اگر این چند زمینه، بدیهی باشند طبیعاتا حس کارامدی نخواهیم داشت.
چنانچه شما آوای خیلی خوبی برای آواز داشته باشید یا حتی قادر باشید به خوبی برقصید بطوریکه گل سرسبد هر مجلسی باشید ولی کامیابی در دانشگاه برایتان از ارزش بیشتری برخوردار باشد، اعتماد بنفس شما در خواندن یا رقصیدن بالا میرود ولی تضمینی برای بالا بردن اعتماد بنفس و احترام به خود نخواهد بود.
این دو زمینه بالا میرود ولی عزت نفستان نه.
حتی به جرات میتوان گفت چنانچه در حرفه خود به بالاترین درجه هم دست یابید ولی موضوع دیگری برایتان اهمیت داشته باشد عزت نفستان رشد نخواهد کرد.
افزایش عزت نفس: ارزش
زمانی در زندگی به ارزیابی خود میپردازیم درواقع به ارزشهای خود اشاره داریم هر شخصی در زندگی خود، ارزشهای خاص خود را دارد و کیفیت انجام هر کاری را براساس ارزشهای خود در نگاه میگیرد و یا دست کم علاقه مند است که کارهایش براساس یک ارزش خاص پیش برود.
به نمونه زیر دقت کنید تا مناسبتر با مفهوم ارزش آشنا شوید:
احتمال دارد برایمان پیش آمده باشد که در جمعی قرار بگیریم و نظری بدهیم که اکثرا با آن مخالف باشند، حس ما چیست؟ چنانچه ارزشهای خودمان را پایین در نگاه گرفته باشیم به عزت نفسمان صدمه خواهیم زد و در موارد شبیه احتمال دارد دیگر اظهارنظر نکنیم، نه به دلیل این که نظرمان درست یا منطقی نیست بلکه با خود میگوییم اینبار من هم همرنگ جماعت میشوم تا برای خود حس رضایت بخرم، ولی به چه قیمت؟ دفعات بعدی هم قرار است همین اتفاق بیوفتد؟
حال چنانچه ارزشهای خود را در زندگی درست گزینش و انتخاب کنیم هرگز این اتفاقها نمیافتد بلکه آنگاه میدانیم حتی چنانچه از ۱۰۰ نفر ۹۹ هم با ما موافق نباشند نظر ما بعنوان یکی عضو از آن جمع قابل احترام است.
بنابراین اظهارنظر کرده و نظر بقیه را پرسوجو میکنیم، حال چنانچه اکثریت نظر دیگری داشتند نوبت ماست که به این شمار نفر احترام بگذاریم.
ولی نکته در این است که نظرمان را بیان میکنیم حتی چنانچه مورد قبول واقع نشود.
چنانچه این نمونه را درک کنید بخش زیادی از مثالهای شبیه که بارها در زندگی تکرار میشوند را با دیدگاه دیگری بررسی میکنید.
ضمنا چنانچه ابهامی برایتان وجود داشت میتوانید در قسمت کامنت نظر خود را برای ما سایر به اشتراک بگذارید تا مورد وارسی واقع شود.
دیدگاهها