آيا آينده و سرانجام يك ازدواج قابل پيشبيني است؟
آيا آينده و سرانجام يك ازدواج قابل پيشبيني است؟
يكي از شديدترين و بدترين تنشها يا استرسهاي زندگي، تنشهاي خانوادگي و در رأس آنها طلاق است و حتي ميتوان اذعان داشت كه صدمات طلاق نه تنها در حد از دست دادن عزيزي است بلكه در بسياري از موارد با عواقب طولاني مدت و ماندگاري همراه خواهد بود (اين مسئله در مورد اكثر ازدواجهاي پايدار ولي غير خوشبخت نيز تا حدود زيادي صادق است). به همين دليل تحقيقات زيادي در زمينه پيشگيري و به حداقل رساندن ازدواجهاي ناموفق به عمل آمده است و مشاوره قبل ازدواج يكي از اين دستاوردها است.
خوشبختانه امروزه ميتوان با بررسي زوجين، نوع ارتباط و شرايط حاكم بر ازدواج، سرانجام و آينده يك ازدواج را با دقت نسبتاً بالايي (80 تا 90 درصد) از قبل پيشبيني نمود و در صورت لزوم تمهيدات مناسب را بكار بست. در اين رابطه، بايستي يك نكته را مدنظر قرار داد و آن تفاوت قائل شدن ميان رضايت و خرسندي از زندگي اشتراكي با ثبات و پايداري ازدواج است. زيرا بسياري از زوجين با وجود عدم رضايت بدلايل بسيار زيادي (ناداني، ناتواني، نيازمندي و يا نگراني) بدون جدا شدن همچنان به زندگي اشتراكي ناموفق و ناخوشايند خود ادامه ميدهند و حتي متاسفانه بسياري از آنها قدمي براي اصلاح آن بر نميدارند.
دكتر لارنس با مطالعه بر روي تحقيقات انجام شده در زمينه شناسايي عوامل پيشبيني كننده و اثرگذار ازدواج آنها را در سه گروه قرار داد و از آنها به عنوان مثلث ازدواج نام برد.
سه ضلع اين مثلث عبارتند از:
1) ويژگيهاي فردي: اين گروه شامل خصوصيات شخصيتي، سلامت احساسي عاطفي، ارزشها، باورها و طرز تلقي و نگرش فرد نسبت به مسائل اصلي زندگي است.
2) پيشينه شخصي و خانوادگي: اين ضلع در برگيرنده سن، شغل و تحصيلات فرد، نقش و جايگاه خانواده و دوستان زوجين، نوع زندگي و رابطه زناشويي پدر و مادر هر يك از زوجين و نوع رابطه فرد با والدين خود در دوران كودكياش است.
3) تعامل و تناسب زوجين: اين ضلع شامل ميزان شباهتها و وجوه مشترك و نزديكي بين زوجين، الگوي برقراري رابطه بين زوجين و مهارتهاي آنها در حل مسائل و برخورد با مشكلات و اختلالات زندگي است.
الف) نقش ويژگيهاي فردي در زندگي اشتراكي
همچنانكه ذكر شد، ويژگيهاي فردي شامل مجموعهاي از خصايص شخصيتي، باورها، ارزشها، طرز نگرش، اهداف و مهارتهاي اجتماعي هستند. از ميان ويژگيهاي فردي، برخي نكته مثبت و خوب فرد و برخي ديگر نكته منفي و مسئلهساز به حساب ميآيند:
ويژگيهاي فردي مثبت و خوب: وجود هر يك از ويژگيهاي زير نكته مثبتي براي فرد در احتمال رسيدن به رضايتمندي و خرسندي در زندگي اشتراكي به حساب خواهند آمد:
– حرمت نفس و اعتماد به نفس خوب
– انعطافپذيري و قدرت تطابق بالا
– برونگرايي
– مهارتهاي ارتباطي خوب (نظير جرأت در ابراز نظر، احساس و وجود)
– سلامت و ثبات احساسي عاطفي
ويژگيهاي فردي منفي: هر يك از ويژگيهاي زير نكته منفي و ضعفي براي رسيدن به خوشبختي در زندگي اشتراكي (و حتي زندگي فرد) هستند:
-عدم توانايي در برخورد مناسب با تنش و فشارهاي زندگي
– عصبي يا خجالتي يا كينهاي بودن
– رفتار آني و لحظهاي بدون تعقل
– باورهاي غلط و غيرسازنده
– اختلالات خلقي (افسردگي و شيدايي)
– اختلالات شخصيتي
– اضطراب
دیدگاهها