شرم و خجالت (toxic shame)یا شرم مسموم.

شرم و خجالت (toxic shame)یا شرم مسموم.

. در مقابل شرم مسموم چیزی به اسم شرم سالم (healthy shame) وجود دارد که به عنوان (shyness) شناخته می­شود. در زبان فارسی معادل شرم مسموم، شرم و خجالت است ولی معادل شرم سالم، حیا می­باشد. حیایی که با مفهوم زندگی همراه است.

بنابراین شما قرار است بعنوان یک انسان حیا داشته باشید اما شرم و خجالت نداشته باشید. مفهوم حیا که مفهوم زندگی است به معنی داشتن پوست روانی است. یعنی همان طور که من با پوست فیزیکی و پوستی که بدن من را در بر می­گیرد سالم هستم و زندگی می­کنم حیا هم پوست روانی من می­باشد. یعنی همان طور که من اجازه نمی­د­­هم کسی از پوست من بگذرد من قرار نیست که از پوست کسی بگذرم، چون موجب آزار و درد و زخمی کردن و حتی مرگ او می­شود.

فردی که حیا دارد اجازه نمی­دهد کسی به حریم روانی او تجاوز کند و به حریم روانی دیگری هم تجاوز نمی­کند. بنابراین مفهوم شرم و خجالت و حیا دو پدیده کاملا متفاوت و حتی متضاد هستند. پس انسان باید حیا داشته باشد اما شرم و خجالت خیر.

مفهوم داشتن حیا این است که من از شما پرسشی نمی­کنم که شما را ناراحت کنم و هرگز به شما نمیگویم که چرا ازدواج نکردی چون در این صورت من به حریم و حقوق و حرمت شما تجاوز کرده ام. فرقی نمی­کند که انگشتم را در چشم شما یا در بدن شما فرو کنم. بسیاری از مردم کشورهایی که به حیا رسیده­اند پرسشی، نظری، توصیه ای درباره آنچه که شما هستید به شما ندارند و توصیه­ای هم نمی­کنند و کاری به کار شما ندارند و موضوع شما موضوع آنها نیست.

در حالی که در جوامعی که حیا ندارند همه به خود اجازه می­دهند که از دیگری سوال کنند چرا ازدواج نمیکنی چرا کار نمیکنی و… لطفاً نگویید که پدر و مادر هستیم و وظیفه ما این است. چون این حالت پدری و مادری و وظیفه­ی پدر و مادری نیست. درباره انسان بزرگسال هیچ کس نمی­تواند از دیگری سوالی کند، حرفی بزند جمله ای بگوید که دیگری را ناراحت کند. ما نمی­توانیم که کاردی را در بدن دیگری فرو ببریم به این دلیل که دلمان می­خواهد و دوست داریم و فکر می­کنیم ما باید این کار را بکنیم. بهمین علت در جوامعی که حیا وجود دارد کسی به کسی نمیگوید کار درست و غلط و خوب و بد چیست و به کار کسی هم کاری ندارد.

برگرفته از کتاب اعتماد بنفس دکتر هلاکویی

سید حسن ساداتیان