صرفا شعار شاد بودن و اراده درست است؟
صرفا شعار شاد بودن و اراده درست است؟
آدمﻫﺎ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺘﻔﺎوتی از ﺧﻮﺷﺒﺨتی دارﻧﺪ. ﻣﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﺮﻓﻪی روانﭘﺰﺷکی، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه‌ام ﻛﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨتی ﻳﻌنی ﺑﺮﺧﻮرداری از یک ﺣﺎلِ ﺧﻮبِ ﺑﺎدوام.
وﻗتی ﺣﺎلِ ﺧﻮبی دارﻳﻢ، ﻳﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن روانﭘﺰﺷکی «ﺧُﻠﻖﻣﺎن ﺑﺎﻻﺳﺖ»، رواﺑﻂﻣﺎن ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﺑﻬﺘﺮ میﺷﻮد، ﺷﺎﻛﺮ و ﺳﭙﺎسﮔﺰار ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی زﻧﺪگی میﺷﻮﻳﻢ، از آنﭼﻪ دارﻳﻢ، ﻟﺬّت میﺑﺮﻳﻢ و از آنﭼﻪ ﻧﺪارﻳﻢ، ﻛﻢﺗﺮ می‌رﻧﺠﻴﻢ.
ﺑﺨشی از ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺣﺎلِ ﺧﻮبِ ﺑﺎدوام، ﺑﻪ ژنﻫﺎی ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ. ﻫﺮﻛﺪام از ﻣﺎ ﺑﺎ ﻳک «ﻣﺨﺰن ژنی» ﺑﻪدﻧﻴﺎ می‌آﻳﻴﻢ ﻛﻪ در زﻧﺪگیﻣﺎن، ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬمی ﺑﺎزی میﻛﻨﺪ. ژنﻫﺎی ﻣﺎ، ﺗﻌﻴﻴﻦ میﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻗﻴﺎﻓﻪ و ﭼﻪ ﻫﻴﻜلی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ، رﻧﮓ ﭘﻮﺳﺖ، ﻣﻮ و ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ میﻛﻨﻨﺪ، ﺑﺮ ﭼﺎق ﻳﺎ ﻻﻏﺮ ﺑﻮدنﻣﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ میﮔﺬارﻧﺪ، آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮیﻣﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ میﻛﻨﻨﺪ و ﺣتی در اﻳﻦﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﭼﻪ ﻧﻮع ﻣﺮگی در ﻣﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻢ ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ!
ﺑﺮﺧﻼف ﺷﻌﺎرﻫﺎیی ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻣُﺪ ﺷﺪه‌اﻧﺪ و در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺗﻜﺮار میﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ «ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺎ در دﺳﺖ ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ»، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠمی ﻧﺸﺎن داده‌اﻧﺪ ﻛﻪ «ﺑﺨشی از ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺎ، در دﺳﺖ ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺗﻤﺎم آن!»
ﻋﻠﻢ، ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺗﻮاﻧﺎییﻫﺎی زﻳﺎدی دارﻧﺪ. آﻧﺎن میﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﻮار ﺑﺮ ﻳک ﺧﺎﻧﻪی ﭘﺮﻧﺪه، ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺑﺮوﻧﺪ و میﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻋﻤﻖ درﻳﺎﻫﺎ، ﺑﻪ ﻛﺎوش ﺑﭙﺮدازﻧﺪ؛ میﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎی زﻳﺎدی واﻛﺴﻴﻨﻪ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﺒﺘﻼ ﻧﺸﻮﻧﺪ؛ میﺗﻮاﻧﻨﺪ از اﻳﻦ ﺳﻮی دﻧﻴﺎ، ﺑﻪ آنﺳﻮی دﻧﻴﺎ در ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﭘﻴﺎم ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ و… اﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﻢ ﻫﻢ ﻧﺸﺎن داده ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﺎﺗﻮانیﻫﺎی زﻳﺎدی نیز دارﻧﺪ!
ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺎرﻫﺎیی ﻛﻪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﺳﺎده می رﺳﺪ، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار ﺑﺎﺷﺪ، به‌عنوان مثال ﮔﺎهی ﺑﺮای ﻳک ﻓﺮد، ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ، ﻛﺎری بیﻧﻬﺎﻳﺖ دﺷﻮار میﺷﻮد، او ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ در رﺧﺘﺨﻮاب ﺑﺎ ﺧﻮد ﻛﻠﻨﺠﺎر می‌رود ولی ﻧمیﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺧﻮاب ﺑﺮود! اﻓﺮاد زﻳﺎدی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺨﺖ در ﺗﻼش‌اﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ رژﻳﻢ ﻏﺬایی ﺧﻮد را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺟﺪّی و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰی ﻣﺪاوم، در رﻋﺎﻳﺖ رژﻳﻢﺷﺎن ﺷﻜﺴﺖ میﺧﻮرﻧﺪ!
«اراده‌ی ﻣﺎ»، ﺑﺴﻴﺎری از اوﻗﺎت دﭼﺎر ﺷﻜﺴﺖ میﺷﻮد به‌طور مثال ﻫﻴﭻ ﻓﺮدی ﻧمیﺗﻮاﻧﺪ «ارادهﻛﻨﺪ» و ﻋﻴﻨﻜﺶ را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارد، ﻫﻴﭻ ﻓﺮدی ﻧمیﺗﻮاﻧﺪ اراده ﻛﻨﺪ و وﺳﻮاس ﺷﺴﺖوﺷﻮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻫﻴﭻ ﻓﺮدی ﻧمیﺗﻮاﻧﺪ اراده ﻛﻨﺪ و ﻛﻢﺧﻮنی ﺧﻮد را رﻓﻊ ﻛﻨﺪ!
«اراده» ﺑﺮای ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺴﺎﺋﻞ، ﺷﺮط ﻻزم اﺳﺖ اﻣﺎ ﺷﺮط ﻛﺎفی ﻧﻴﺴﺖ. درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳک ﻣﻴﺰ از ﭼﻮب ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ولی آن ﻣﻴﺰ «ﻓﻘﻂ از ﭼﻮب» ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ! در ﻛﻨﺎر ﭼﻮب؛ ﻣﻴﺦ، ﺳﻨﺒﺎده، ﭼﺴﺐ، رﻧﺪه، ارّه، ﭼﻜُّﺶ و رﻧﮓ ﻫﻢ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻴﺰ، ﻣﻴﺰ ﺷﻮد.
ﺷﻌﺎرﻫﺎی ﻋﺎﻣّﻪﭘﺴﻨﺪ ﺑﺮخی از ﻣﺪّﻋﻴﺎن ﺷﺎدﻣﺎنی و خوشبختی، ﺑﺎﻋﺚ میﺷﻮد اﻓﺮاد زﻳﺎدی ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎور ﺑﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪﺗﻨﻬﺎیی میﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻋﻴبی را اﺻﻼح ﻛﻨﻨﺪ! ﮔﺎهی ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﺣﺎل ﺧﻮب، ﭼﺎره‌ای ﺟﺰ ﻣﺼﺮف داروی ﻣﻨﺎﺳﺐ وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﮔﺎهی ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﺣﺎل ﺧﻮب، ﭼﺎره ای ﺟﺰ ﺳﺎلﻫﺎ روان‌درﻣﺎنی وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﮔﺎهی ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﺣﺎل ﺧﻮب، ﺑﺎﻳﺪ «ﻣﻌﺎﻳﻨﻪی ﭘﺰﺷکی» ﺷﻮﻳﺪ! ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺞﺧُﻠقیﻫﺎ و ﺑﺪﺣﺎلیﻫﺎی ﻣﺎ، ﻧﺎشی از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻫﻮرﻣﻮنی ﻳﺎ وﻳﮋگیﻫﺎی ژن اﺳﺖ. ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧمیﺗﻮان از راهﻫﺎی ﺳﺮﻳﻊ و ﻣﻴﺎنﺑُﺮ، ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ رﺳﻴﺪ. ﺷﺮﻛﺖ در ﻳک «ﺳﻤﻴﻨﺎر ﺧﻮﺷﺤﺎلی»، ﻧﻮش‌داروی ﻫﻤﻪی ﻣﺸﻜﻼت ﻧﻴﺴﺖ! ﺧﺎﻧمی ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﻋﺎدت ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ دﭼﺎر ﻏﻢ و اﻧﺪوه، بی‌حوصلگی، کم‌خلقی و زودرنجی میﺷﻮد، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ درﻣﺎن طبّی دارد ﻧﻪ ﺳﻤﻴﻨﺎر ﺧﻮﺷﺤﺎلی! ﻧﻮﺟﻮانی ﻛﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ «اﺧﺘﻼل ﺑﻴﺶﻓﻌﺎلی»، دﭼﺎر اُﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴلی اﺳﺖ، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ درﻣﺎن روان‌پزشکی دارد ﻧﻪ ﺑﻪ یک «ﻣﺘﺨﺼّﺺ اراده»!
ﺑﻪﻫﻮش ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﮔﺎهی «آگهیﻫﺎ» ﺑﻪ ﺟﺎی «آﮔﺎهی» میﻧﺸﻴﻨﻨﺪ! در دﻧﻴﺎیی ﻛﻪ «ﭘﻮلﭘﺮﺳتی» ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ «خداپرستی» ﺷﺪه اﺳﺖ، ﮔﺎهی ﺑﺎ ﻧﺎم «ﺧﺪا» ﺑﻪ ﻣﺮدم «اﺳﺒﺎبﺑﺎزیﻫﺎی یکبارﻣﺼﺮف» میﻓﺮوﺷﻨﺪ!
داروﻫﺎی ﻣﺎﻫﻮاره‌ای ﺗﺮک اﻋﺘﻴﺎد و ﺳﻤﻴﻨﺎرﻫﺎی روانﺷﻨﺎسی ﻛﺴﺎنی ﻛﻪ در ﻫﻴﭻ داﻧﺸﮕﺎهی درس روانﺷﻨﺎسی ﻧﺨﻮاﻧﺪه‌اﻧﺪ، ﺑﻴﺶ از آنﻛﻪ ﺑﻪدرد ﻣﺎ ﺑﺨﻮرﻧﺪ، ﺑﻪدرد ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﺎنﺷﺎن میﺧﻮرﻧﺪ!
آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺣﺎﺿﺮﻳﺪ ﺳﻮار ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎیی ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﻠﺒﺎن آن، از ﻫﻴﭻ آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﺧﻠﺒﺎنی ﻣﺠﻮّز ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ؟ ﻫﻴﭻﺟﺎ دوره ﻧﺪﻳﺪه و ﻫﻴﭻﺟﺎ آزﻣﻮن و اﻣﺘﺤﺎن ﻧﺪاده اﺳﺖ؟!
ﻫﻴﭻﻛﺲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺳﻮار ﺷﺪن ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎیی ﻧﻴﺴﺖ!
ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻢ و ﺟﺎنﻣﺎن را ﺑﻪدﺳﺖ «ﻣﺘﺨﺼّﺼﺎن ﺑﺎزی ﺑﺎ ﻛﻠﻤﺎت» ﺑﺴﭙﺎرﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻮﻓﻖﺑﻮدن روش ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ؟!
ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ خوشبختی، آنﻗﺪر ﻋﺠﻠﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﻮار ﻫﺮ اﺗﻮﺑﻮسی ﻛﻪ از راه می‌رﺳﺪ، ﺑﺸﻮﻳد!
دکتر فرهنگ هلاکویی-انتشارات باهدف
دیدگاه‌ها